Elke ouder kan steeds een procedure starten voor de Familierechtbank om een verblijfsregeling en/of onderhoudsgeld te vragen voor de kinderen.
Een verblijfsregeling loopt tot de meerderjarigheid (18 jaar) van het kind. Een onderhoudsbijdrage loopt in beginsel tot het einde van de opleiding, i.e. ook na de meerderjarigheid van het kind.
Wanneer de ouders gehuwd zijn, gebeurt een vordering tot verblijfsregeling en/of tot alimentatie voor de kinderen meestal in het kader van een procedure dringende en voorlopige maatregelen tussen echtgenoten. Deze procedure vindt dan ook gewoonlijk plaats tussen ouders die niet gehuwd zijn of na echtscheiding.
Om de rechtbank een advies te verlenen over de verblijfsregeling van de kinderen, doet de rechtbank geregeld beroep op een justitieassistent van het justitiehuis die een sociaal onderzoek zal verrichten. In het kader van dit sociaal onderzoek zal de justitieassistent spreken met de beide ouders, eventueel met het kind afhankelijk van de leeftijd, met een leerkracht,… Tevens zal de justitieassistent de omgeving van het kind komen observeren, zoals de slaapkamer. In de conclusie van het sociaal onderzoek, verleent de justitieassistent een advies aan de rechtbank aangaande de verblijfsregeling van het kind. Het algemeen principe is een gelijk verdeeld verblijf zoals in een week-weekregeling, doch hiervan kan de rechtbank onder omstandigheden afwijken.
Kinderen vanaf de leeftijd van 12 jaar, zullen per post een brief krijgen van de rechtbank met de vraag of zij al dan niet gehoord wensen te worden door de rechter. Zij hebben aldus een hoorrecht, doch geen hoorplicht. Geen van de partijen/ouders hebben het recht om bij dit gehoor van de minderjarige bij de familierechter aanwezig te zijn opdat de minderjarige in alle vrijheid zou kunnen antwoorden op de vragen van de rechter. Van het gehoor wordt wel een proces-verbaal opgemaakt dat nadien door de ouders kan worden ingekeken ter griffie. Het hoorrecht houdt echter niet in dat de minderjarige zelf zou kunnen beslissen over de verblijfsregeling.
De hoegrootheid van de alimentatie hangt in grote mate af van enerzijds de verblijfsregeling van de kinderen en anderzijds de inkomsten van de ouders. Hoe meer een ouder bijdraagt in natura, hoe minder de alimentatie zal bedragen die deze ouder dient te betalen. Tevens zullen beide ouders hun inkomsten en hun uitgaven te dienen staven, zodat de rechtbank de financiële noden en mogelijkheden van de beide ouders kunnen beoordelen.
